Theo Đô đốc Nguyễn Văn Hiến, Ủy viên BCH TƯ Đảng, Thứ trưởng Bộ Quốc phòng - Tư lệnh Hải quân, trước yêu cầu của việc quản lý, bảo vệ vùng biển, đảo miền Bắc, chấp hành nghị quyết của Tổng Quân ủy, sau một thời gian chuẩn bị, ngày 7/5/1955, Bộ Quốc phòng ra Nghị định thành lập Cục Phòng thủ bờ bể, tiền thân của Hải quân Nhân dân Việt Nam ngày nay. Từ những ngày đầu với 2 đơn vị tiền thân làTrường Huấn luyện bờ bể và Xưởng 46 với 141 cán bộ, chiến sĩ. Tiếp đó, 2 thủy đội Sông Lô, Bạch Đằng là “những viên gạch đầu tiên” của lực lượng tàu chiến đấu mặt nước của Hải quân Nhân dân Việt Nam.

Từ năm 2010, Hải quân Nhân dân Việt Nam được đầu tư tiến thẳng lên hiện đại, đến nay đã có đủ 5 thành phần lực lượng, gồm: Tàu mặt nước; Tàu ngầm; Pháo binh – Tên lửa bờ; Không quân Hải quân; Hải quân đánh bộ, Đặc công Hải quân và lực lượng phòng thủ đảo.